Cumhuriyet Savcısı anlattı! Medya çocukları yeteri kadar koruyor mu?
Cumhuriyet Savcısı Asım Ekren, çocukların medya ve internet kullanımıyla ilgili yasa ve haklar konusunda bilgilendirmelerde bulundu. İnternetle ilgili kanunlara değinen Ekren, ticari amaçla toplu kullanım sağlayıcıların, ailenin ve çocukların korunmasıyla konusu suç oluşturan içeriklere erişimi önleyici tedbirleri almak amacıyla içerik filtreleme sistemini ve güvenli internet hizmetini kullanmakla yükümlü olduğunu belirtti.
“HER MECRANIN AYRI DÜZENLEMESİ VAR”
Yasada çocuk, daha erken yaşta ergin olsa bile, 18 yaşını doldurmamış kişiyi ifade ederek sözlerine başlayan Cumhuriyet Savcısı Asım Ekren, medya ile ilgili mevzuatta çocuklar nasıl korunduğu ve çocukların korunmasına dair yasal hükümlere aykırı hareket edilmesi halinde ebeveynlerin ne yapabileceği hakkında bilgilendirmelerde bulundu.
Asım Ekren, “Medya ile ilgili kanunlara göre çocuklar yasada mevcut mevzuatın medya türüne göre ele almak gerektiğini söyledi. Başka bir deyişle yayın yapan gazete, dergi radyo-televizyon veya internet, sosyal medya mı? Bunların ayrı yasaları olduğu için düzenlemeler de kısmen farklıdır.” dedi.
Basın ile ilgili kanunda çocuklara hem yayın sahibi olabilme hakkı hem de çocukların korunmasınpa dair hüküm içerdiği hatırlatan Cumhuriyet Savcısı, “Süreli yayın sahibi olabilenler ve bu amaçla beyanname verenler arasında kanunî temsilcisi aracılığıyla olmak şartıyla 18 yaşından küçük kişiler de sayılmıştır. Yani gerektiğinde çocuğun bir gazete sahibi olabileceğini ifade ediyor. Bunun yanında süreli yayınlarda 18 yaşından küçük olan suç faili veya mağdurlarının kimliklerini açıklayacak veya tanınmalarına yol açacak şekilde yayın yapmak suç sayılmıştır.” ifadelerini kullandı.
“MAĞDUR OLAN ÇOCUĞUN İSMİNİ AÇIKÇA VE RMEK SUÇTUR”
Örneklendirmeyle konuyu özetleyen Ekren, cinsel istismar eylemine karışan ya da bu eylemin mağduru olan bir çocuğun tanınacak şekilde fotoğrafını vermek, adını-soyadını açıkça yazmak gibi eylemler suç olup adli para cezasıyla cezalandırıldığını söyledi.
İnternet ile ilgili kanuna değinen Asım Ekren “Ticari amaçla toplu kullanım sağlayıcılar, yani kişilere belli bir yerde ve belli bir süre internet ortamı kullanım olanağı sağlayanlar, ailenin ve çocukların korunması ile konusu suç oluşturan içeriklere erişimi önleyici tedbirleri almak amacıyla içerik filtreleme sistemini ve güvenli internet hizmetini kullanmakla yükümlüdür.” maddesinden bahsederek “Örnek vermek gerekirse çocukları kötü alışkanlık-alkol-uyuşturucuya özendirebilen bir yayın bu kapsamda değerlendirilebilir. Buna aykırılık halinde yani yükümlülüğün yerine getirilmemesi açısından ihlalin ağırlığına göre uyarma, idari para cezası verme veya üç güne kadar ticari faaliyetlerini durdurma müeyyidelerinden biri mahalli mülki amir tarafından verilir.” ifadelerini kullandı.
“ERİŞİM ENGELLENEBİ LİR”
İnternet ortamında yapılan ve içeriği çocukların cinsel istismarı suçunu oluşturduğu hususunda yeterli şüphe sebebi bulunan bir yayının herhangi bir süre sınırı olmadan yasaklanabileceğini anlatan Ekren,”Kanundaki tabirle içeriğin çıkarılmasına ve/veya erişimin engellenmesine kararı verilebilir. Buna göre cumhuriyet savcısı, hâkim ve Bilgi Teknolojileri Kurumu Başkanı tarafından karar verilir. Bu karar, ilgili içerik ve yer sağlayıcılar ile erişim sağlayıcısına bildirilerek gereği derhal ve en geç bildirim anından itibaren dört saat içinde yerine getirilir. Karara CMK hükümlerine göre ilgililerince itiraz edilebilir. (6)Örneğin çocuklarla ilgili her türlü cinsel içerikli yayınlar bu çerçevede ele alınabilir.” dedi.
Karar bulunmasına rağmen aynı yayın başka internet sitelerinde yer alırsa ne yapmak gerektiği sorusunu yanıtlayan Ekren, aynı kararın başka internet siteleri için de geçerli olduğunu vurgulayarak yeni bir başvuru yapmaya gerek olmadığını söyledi. Ekren, ilgili kişinin Erişim Sağlayıcıları Birliği’ne müracaat ederse mevcut karar bu adresler için de uygulanacağını ekledi.
KARARIN UYGULANMAMASI DURUMUNDA PARA CEZASI UYGULANIR
Kararın uygulanmaması durumunda yetkili makamlarca verilen kararı yasadaki şartlara uygun olarak ve süresinde yerine getirmeyen sorumlu kişinin, fiil daha ağır cezayı gerektiren başka bir suçu oluşturmadığı takdirde, yani sırf karara uyulmaması nedeniyle adli para cezası ile cezalandırılacağının altını çizen Cumhuriyet Savcısı, (7) “Eğer bu yayın ayrıca bir başka suçu oluşturuyorsa örneğin insan (çocuk) ticareti, istismarı, göçmen kaçakçılığı, çocuğu dilencilikte, fuhuşta kullanma suçlarının işlendiği izlenimi varsa ayrıca yasal işlem yapılır.” dedi.
Radyo ve Televizyon Üst Kurulu’nun (RTÜK’ün) yasal görev ve yetkileri arasında; Yayın hizmetlerinde ailenin ve çocukların korunması ilkesini gözeterek ailenin bütünlüğü ve sürekliliği ile çocuk ve gençlerin fiziksel, zihinsel ve ahlaki gelişimlerini destekleyecek nitelikteki aile ve çocuk dostu yapım ve dizileri, Üst Kurulca, … Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı ile birlikte belirlenecek usul ve esaslara göre teşvik etmek.(8)Radyo ve televizyon yayını yapanlar çocuk, genç ve aile ile ilgili olarak belirlenen ilkelere uygun hareket etmek olduğunu ifade eden Ekren aksi halde yaptırım ile karşı karşıya kalınacağını söyledi.
Ebeveynlere, çocuklarını korumaya yönelik kanunlara ve haklarına dair tavsiyelerde bulunan Ekren, ebeveynlerin dikkatli, özenli ve bilinçli olmalarının çok önemli olduğunu, genelde yasalara ve özelde de çocukların korunmasına aykırı yayınları mutlaka ilgili makamlara bildirmek gerektiğini belirterek ancak bu sayede çocuklar için daha güvenli yarınların oluşturulmasında değerli katkı sağlanabileceğini ifade etti.